برخی مادران باردار در این دوران دچار امراض سرطانی خطرناک می شوند و نگران سلامت جنین خود هستند . سرطان پستان از شایع ترین سرطان ها در زنان باردار است که برای درمان در بارداری نیاز به تشخیص و دستور پزشک متخصص و وضعیت مادر و جنین دارد.
بروز سرطان در دوران بارداری، اتفاقی غیر معمول است. به همین خاطر سال‌ها بود که پزشکان و متخصصان مطمئن نبودند برای مقابله یا آن در دوران بارداری چه باید کرد. اما امروزه، اکثر زنانی که به سرطان مبتلا هستند، به درمان خود در دوران بارداری نیز ادامه می‌دهند. این یعنی اطلاعات ما در زمینه درمان سرطان در بارداری و زندگی کردن با آن بیشتر از قبل است.
خود سرطان به تنهایی، به ندرت بر روی جنین تأثیر می‌گذارد. اما سرطان در دوران بارداری، هم برای مادر و هم برای تیم پزشکی، شراطی را پیچیده می‌کند. بنابراین به دنبال یافتن پزشکی باشید که در زمینه درمان زنان باردار مبتلا به سرطان تجربه کافی داشته باشد.
انواع سرطان‌هایی که می‌توانند در بارداری رخ دهند
سرطان‌هایی که بیشتر ممکن است در دوران بارداری رخ دهند و بیشتر هم در افراد جوان بروز پیدا می‌کنند عبارتند از:
– سرطان دهانه رحم
– سرطان پستان
– سرطان لنفوم هوچکین
– سرطان لنفوم غیرهوچکین
– سرطان پوست (ملانوم)
– تومور تروفوبلاستیک بارداری
سرطان پستان، رایج‌ترین سرطان تشخیص داده شده در بارداری است. از هر ۳۰۰۰ زن باردار یک نفر به سرطان پستان مبتلا میشود. از آنجایی که پستان‌ها در دوران بارداری دچار تغییرات شده و بزرگ می‌شوند، تشخیص تغییرات مربوط به سرطان کار مشکلی است. گاهی هم ممکن است پستان‌ها غیرطبیعی به نظر نرسند. بنابراین معمولا سرطان پستان در زنان باردار دیرتر از زنان دیگر تشخیص داده میشود.
تشخیص سرطان در دوران بارداری
باردار بودن، می‌تواند تشخیص سرطان را به تعویق بی‌اندازد. زیرا برخی از علایم سرطان مانند تورم، سردرد، تغییرات پستان یا خونریزی از روده، از علایم بارداری نیز هستند. از طرفی دیگر، گاهی اوقات بارداری می‌تواند سرطان را نمایان کند. برای مثال انجام تست پاپ‌اسمیر به عنوان بخشی از مراقبت‌های بارداری می‌تواند سرطان دهانه رحم را مشخص کند یا سونوگرافی در بارداری می‌تواند سرطان تخمدان را نمایان کند.
اگر در طول دوران بارداری پزشک به وجود سرطان مشکوک شود، آزمایشات دیگری را تجویز می‌کند. به منظور امنیت بیشتر این آزمایشات در دوران بارداری، به نکات زیر توجه کنید:
– اشعه ایکس. مطالعات نشان می‌دهند که میزان پرتوافکنی آزمایش تشخیصی به کمک اشعه ایکس، به قدری کم است که به جنین آسیب نمی‌رساند. اما اگر ممکن باشد، ناحیه شکم را با یک محافظ می‌پوشانند.
– سی‌تی‌اسکن. این آزمایش هم مانند اشعه ایکس است فقط کمی دقیق‌تر است. به کمک این آزمایش میزان پراکندگی و پیشرفت سرطان قابل مشاهده است. انجام سی‌تی‌اسکن از سر و قفسه سینه در بارداری مشکلی ندارد زیرا جنین را به طور مستقیم در معرض اشعه قرار نمی‌دهد. اما سی‌تی‌اسکن از شکم باید فقط در صورت لزوم و با مشورت کامل تیم پزشکی صورت بگیرد.
– ام‌آر‌آی، سونوگرافی و بیوپسی. انجام این آزمایشات در بارداری بلامانع است زیرا در آن‌ها از اشعه یونیزه شده استفاده نمی‌شود.
درمان سرطان در دوران بارداری
زمانی که تصمیم می‌گیرید تا سرطان‌تان را در دوران بارداری درمان کنید، باید بهترین گزینه‌های پیش رو برای مادر و خطرات احتمالی هرکدام از آن‌ها برای جنین را بررسی کنید.
انتخاب نوع درمان به فاکتورهای زیادی بستگی دارد:
– مرحله بارداری
– نوع، محل، سایز و مرحله سرطان
– خواسته بیمار و خانواده‌اش
درمان باید کاملا برنامه‌ریزی شده باشد تا خطری جنین و مادر را تهدید نکند. به طور کلی، درمان سرطان در دوران بارداری، نیاز به نظارت کامل یک تیم پزشکی چندرشته‌ای دارد که شامل متخصصان سرطان و متخصصان بارداری‌های پرخطر میشود.
انجام برخی از درمان‌ها در سه ماهه نخست بارداری می‌تواند برای جنین خطر داشته باشد. به همین خاطر ممکن است پزشکان شروع درمان را تا سه ماهه دوم به تأخیر بیاندازند. اگر سرطان در اواخر بارداری تشخیص داده شود نیز شروع پروسه درمان به پس از زایمان موکول میشود. گاهی اوقات نیز اگر سرطان در مرحله صفر تا یک باشد، پزشکان تصمیم می‌گیرند که تا برای شروع درمان تا تولد نوزاد دست نگه دارند.
برخی از شیوه‌های درمانی سرطان، مانند رادیوتراپی، در تمام طول بارداری برای جنین خطرناک است. بنابراین معمولا از این روش درمانی در طول بارداری استفاده نمی‌شود. رادیوتراپی از اشعه ایکس بسیار قوی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. خطرات مربوط جنین، بستگی به مقدار تابش اشعه و محل تحت درمان دارد.
درمان‌هایی که ممکن است در بارداری انجام شوند
عمل جراحی. در طول عمل جراحی، پزشکان، تومور و بخش‌هایی از بافت‌های اطراف آن را جدا می‌کنند. این روش درمانی سرطان، کم‌ترین خطر را برای جنین دارد و یکی از ایمن‌ترین روش‌های درمانی سرطان در طول بارداری است.
شیمی‌درمانی. از داروهای شیمی‌درمانی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده میشود. معملا این داروها از رشد و تکثیر سلول‌های سرطانی پیشگیری می‌کنند. شیمی‌درمانی اگر در سه ماهه نخست بارداری صورت بگیرد می‌تواند برای جنین خطر داشته باشد زیرا در این ماه‌ها، اجزای بدن جنین در حال تکثیر و رشد هستند و داروها ممکن است جلوی رشد آن‌ها را نیز بگیرند و کودک را با مشکلاتی مانند نقص عضو روبه‌رو کنند.
در طول سه ماهه دوم و سوم بارداری، پزشکان می‌توانند چندین نوع از داروهای شیمی‌درمانی را تجویز کنند زیرا خطر آشکاری جنین را تهدید نمی‌کند. در این دوران جفت به قدری رشد کرده است که می‌تواند مانند مانعی بین مادر و جنین عمل کند درنتیجه برخی داروها نمی‌توانند از آن عبور کنند و برخی دیگر به مقدار خیلی کم عبور می‌کنند. مطالعات نشان می‌دهند که کودکانی که در رحم مادرشان در معرض شیمی‌درمانی قرار گرفته‌اند، نسبت به دیگر کودکان، کمتر یا بیشتر دچار نقص عضو یا ناهنجاری‌های مادرزادی نشده‌اند.
انجام شیمی‌درمانی در اواخر بارداری، می‌تواند به صورت غیرمستقیم برای جنین ضرر داشته باشد. زیرا عوارضی مانند کاهش تعداد سلول‌های خون که منجر به افزایش خطر بروز عفونت میشود، را در پی دارد. ممکن از پزشکان پیشنهاد کنند تا زایمان زودرس (از طریق القای زایمان) انجام دهید تا کودک را از خطرات حفظ کنید. اما ارجحیت با ادامه بارداری و اجازه زایمان در زمان طبیعی خودش است. زیرا ممکن است خطر زایمان زودرس برای نوزاد بیشتر از قرار گرفتن در معرض داروهای شیمی‌درمانی باشد.
