برنامه غذایی تامین انرژی ورزشکاران
همه ی افرادی که به صورت حرفه ای ورزش می کنند برای تامین انرژی بدن خود نیاز دارند برنامه غذایی داشته باشند تا انرژی بدن خود را افزایش دهند دراین مطلب به برنامه غذایی تامین انرژی ورزشکاران اشاره می کنیم .
یک ورزشکار حرفه ای تا زمانی که نداند چه باید مصرف کند و چگونه و با چه مواد غذایی کلیه نیازهایش را تأمین کند، موفق نخواهد بود. امروز،علم تغذیه یکی از اساسی ترین عوامل موفقیت ورزشکارن است. همه انسان ها بی شک بارها و بارها شنیده اند، خوانده اند و می دانند که ورزش برای هر بدنی لازم است. در آن جا جمله معروفی برای اولین بار در مورد اهمیت ورزش در تن درستی برای تمام جهانیان بیان شد که هنوز هم در تمام زبان ها و کشورها رایج می باشد و ترجمه این عبارت در زبان فارسی جمله زیر می باشد:
برنامه غذایی تامین انرژی ورزشکاران
” عقل سالم در بدن سالم است.”
نیاز تغذیه ای انسان شامل انرژی ، پروتئین ها، چربی ها و کربوهیدرات همچنین مواد معدنی و ویتامین ها است که بطور مفصل هر کدام را توضیح خواهیم داد .
برنامه غذایی تامین انرژی ورزشکاران
انرژی
بدن ما به انرژی نیاز دارد برای:
– متابولیسم پایه
– تنظیم و حفظ حرارت بدن
– کار و فعالیت بدنی
– رشد
– عمل محرک ویژه غذا
متابولیسم پایه
نیاز به انرژی در ورزشکاران و افراد عادی، شباهت و تفاوتهایی با یکدیگر دارند. هر دوی آنها در متابولیسم پایه (انرژی که اساساً برای حفظ حیات سلول ها، فعالیت دستگاه تنفسی، ضربان قلب و انقباض غیرارادی عضلات لازم است)،مشابه هم هستند که در آقایان بالغ، حدود ۱۷۰۰ کالری و در خانم های بالغ، ۱۶۰۰ کالری است.
عوامل مؤثر بر متابولیسم پایه عبارتند از:
سن: متابولیسم پایه از زمان تولد تا دوران پیری به تدریج کاهش می یابد.
جنس: انرژی مورد نیاز برای متابولیسم پایه در زنان کمتر از مردان است.
با فعالیت بدنی مداوم متابولیسم پایه ۵ تا ۱۰ درصد کاهش می یابد.
در مدت خواب متابولیسم پایه کاهش می یابد.
مواد محرک ( کافئین)، عوامل فیزیکی یا روانی و هورمون ها ( آدرنالین و ترشحات غده تیروئید) بطور قابل توجهی( تا ۵۰ درصد و بیشتر) موجب افزایش متابولیسم پایه می گردند( کشیدن یک نخ سیگار، متابولیسم پایه را ۲۰% افزایش می دهد)
در برخی حالات مانند نگرانی یا تب متابولیسم پایه بالا می رود( برای مثال به ازاء هر درجه سانتی گراد افزایش دمای بدن متابولیسم پایه ۷% افزایش می یابد)
برنامه غذایی تامین انرژی ورزشکاران
حفظ حرارت بدن
عمر یک سلول در بدن انسان نمی تواند طولانی باشد مگر در درجه حرارت ۴۲-۳۵ درجه سانتی گراد، گاهی ورزشکاران ناگزیر به زندگی و اقامت در هوای سرد( کوه نوردی، اسکی…) یا هوای گرم( ورزش های تابستانی) هستند که در شرایط فوق می بایستی بدن با گرما و یا سرما مبارزه کند ، در این شرایط میزان انرژی مصرفی او تغییر می کند.
مبارزه با گرما:
از طریق تبخیر و انتقال گرمای بدن به محیط امکان پذیر می شود. یک لیتر عرق ۵۸۰ کیلوکالری انرژی از بدن دفع می کند.
مبارزه با سرما:
تعیین دقیق میزان نیاز به انرژی در دماهای متفاوت مشکل است. ولیکن هنگامی که درجه حرارت محیط نسبت به متوسط درجه حرارت طبیعی ۱۰ درجه “مثبت و منفی” تغییر کند، نیاز به انرژی برای حفظ حرارت بدن ۵ درصد افزایش یا کاهش می یابد.
رشد
نیاز به انرژی برای رشد در کودکان و نوجوانان از اهمیت زیادی برخوردار است. زیرا این انرژی صرف ساخته شدن بافت ها جدید می شود.نیاز به انرژی در نوجوانان ۵۰ درصد بیشتر از افراد بزرگسال برآورد می گردد که باید در تنظیم رژیم برای نوجوانان ورزشکار در نظر گرفته شود.
عمل محرک ویژه غذا
سوختن مواد مغذی در بدن خود نیاز به انرژی دارد که میزان آن بستگی دارد به :
کار مکانیکی لوله گوارش
ماهیت ماده مغذی وارد شده به دستگاه گوارش که به نام عمل محرک ویژه مواد مغذی مشهور است. عمل محرک ویژه برای پروتئین ها ۳۰%، چربی ها ۱۲% و کربوهیدرات کمتر از همه یعنی ۶/۵ می باشد.
کار و فعالیت
ورزشکاران باید توجه داشته باشند که به تبع نوع ورزش، میزان فعالیت، تعداد دفعات انجام ورزش به مقدار خاصی انرژی نیاز دارند . در” موتور بدن انسان ” راندمان تبدیل انرژی به کار ۲۵% است. به عبارت دیگر از هر ۴ کیلو کالری انرژی که به بدن می رسد یک کیلوکالری آن به کار تبدیل و ۳ کیلوکالری دیگر برای گرم نگاه داشتن بدن مصرف می شود.
بطور کل می توانیم فرض کنیم که:
* درفعالیت های سبک یا در فاصله بین دو رقابت، نیاز به انرژی در ساعت ۷۵ تا ۱۰۰ کیلو کالری است.
* در فعالیت های متوسط( به عنوان مثال، هنگام تمرین) نیاز به انرژی ۱۰۰ تا ۳۰۰ کیلوکالری می باشد
*در فعالیت های سنگین( رقابتهای سنگین: مانند واترپلو، اسکی) نیاز به انرژی بیش از ۵۰۰ کیلوکالری است.
اصولاً هر نوع فعالیت ورزشی که انجام گیرد نیاز به نیروی ماهیچه ای دارد( چه ورزش های استقامتی، چه قدرتی و چه سرعتی). بنابراین لازم است که ماهیچه ها به خوبی تمرین داشته ونیروی لازم برای این اعمال به آن ها برسد به دنبال ورزش، بسیاری اعمال فیزیکی و شیمیایی پیچیده در بدن انجام می شود و برای انجام هر کدام از این تغییرات، انرژی کافی و مواد مغذی لازم است.
