تا به حال به این موضوع فکر کرده اید که چقدر غذاهای آماده همچون کنسروها و کمپوت های مختلف در زندگی و تغذیه ما نقش ایفا می کنند. در ادامه در مورد این موضوع بیشتر با شما صحبت می کنیم. این روزها با توجه به تغییر سبک زندگی افراد، مشغله هایی مثل ساعات کاری زیاد منجر شده تا افراد مثل گذشته نتوانند زمان زیادی را برای درست کردن غذاهای مختلف در آشپزخانه سپری کنند. از این رو تولید کننده های مختلفی در صنایع غذایی اقدام به تولید و عرضه غذاهای آماده و نیمه آماده در قالب کنسرو و کمپوت های مختلف کرده است. این مواد غذایی که به راحتی در دسترس بوده و طرز آماده سازی آسانی دارند، می توانند به عنوان وعده های غذایی کامل همراه با نان ، سبزیجات و مواد دیگر استفاده شوند. مواد غذایی به شکل کنسرو برای نگه داری در شرایط مختلف و زمان های طولانی و در سفر مناسب ترین گزینه می باشند.
اگرچه تاریخچه تولید غذاهای کنسروی به سال ۱۷۹۰ که کشورهای اروپایی در حال جنگ بودند و به کشور فرانسه بر می گردد، ولی استفاده از آن در سال های اخیر با استقبال فراوان تقریبا تمامی خانواده ها روبرو شده است. در کشور ما، ایران نیز اولین کارخانه تولید کنسرو در سال ۱۳۱۶ و به منظور تهیه کنسرو تن ماهی تاسیس شد.
مراحل تهیه کنسرو ماهی
صنعت کنسروسازی برای مواد غذایی مختلف دارای مراحل نسبتا یکسانی هستند که به عنوان مثال برای تهیه کنسروهای تن ماهی به این شرح می باشد: آماده سازی، آب نمک گذاری، هواگیری، درب بندی، فرآیند حرارتی، قرنطینه و برچسب زنی. در میان کنسروهای مختلفی که در بازار عرضه می شود، ماهی تن به دلیل میزان قابل توجه اسید آمینه ای که دارد و همینطور کالری و پروتئین با کیفیت بالا، از محبوبیت زیادی بین بسیاری از خانواده ها برخوردار است. به علاوه ماهی تن به راحتی برای تمامی افراد در سنین مختلف قابل هضم بوده و به دلیل میزان چربی و کلسترول پایین و در مقابل اسید چرب امگا ۳ بالا به عنوان یک وعده با ارزش غذایی بالا قابل استفاده است.
با توجه به این که مصرف انواع ماهی در کاهش بیماری قلبی، فشار خون، تنگی نفس و درد مفاصل موثر است و برای رشد نوجوانان ضروری می باشد، و از آنجایی که افراد وقت زیادی برای پخت و پز غذاهای مختلف با ماهی ندارند، استفاده از کنسرو ماهی که به راحتی و در هر زمانی در دسترس است، می تواند گزینه مناسبی برای خانواده ها باشد.
نکته ای که در هنگام مصرف انواع کنسرو ماهی باید مورد توجه قرار گیرد این است که این کنسروها قبل از مصرف باید جوشانده شوند، زیرا درون این قوطی این نوع از کنسروها ممکن است احتمال رشد گونه ای از باکتری های بی هوازی به نام بوتولینیوم وجود داشته باشد که این باکتری ها با تولید سم کشنده بوتولیسم باعث مسمومیت افراد در صورت مصرف و حتی مرگ آن ها شود.
دلایل محبوبیت کنسروها
دلایل مختلفی برای تولید و استفاده از کمپوت و کنسروها وجود دارد، به عنوان مثال مواد غذایی در صورت نگهداری طولانی مدت در ابتدا کیفیت ظاهری و تازگی خود را از دست می دهند و با گذشت زمان بیشتر، دچار فساد و تغییر در طعم و بو می شوند که می توانند مشکلات گوارشی متعددی را ایجاد کنند که حتی منجر به مرگ شوند.
در واقع مواد غذایی وقتی بیش از زمان معقول در معرض هوا قرار می گیرند، دچار فساد میکروبی و یا باکتریایی شده و حتی رشد یک عامل بیماری زا ممکن است زمینه ساز عامل بیماری زای دیگر شود. کنسرو کردن با فرآیندهای مختلفی مواد غذایی را در شرایط خلا قرار می دهد که از فساد آن در اثر مجاورت با هوا جلوگیری می کند و در نتیجه با این روش می توان مواد غذایی مختلف را تا دو سال در محیطی با دمای معمولی نگهداری کرد.
موارد و مزایای استفاده از کمپوت ها
علاوه بر کنسروهای غذایی، این روزها مصرف انواع کمپوت میوه نیز افزایش یافته است. کمپوت میوه های مختلف هم برای تهیه دسرهای متنوع و هم برای مصرف افرادی که به دلیل مشکلات گوارشی و معده باید از خوردن میوه های تازه پرهیز کنند، استفاده می شود.
کارشناسان مواد غذایی توصیه می کنند که افراد روزانه بین ۵ تا ۷ واحد از انواع میوه های مختلف مصرف کنند که برای برخی از افراد ممکن است به دلایل مختلفی مثل سفر مصرف این میزان میوه تازه کمی سخت باشد. از طرف دیگر بسیاری از افراد ممکن است از نظر گوارشی برای هضم این مقدار میوه مشکل داشته باشند. از این رو کمپوت های میوه که در واقع میوه های پخته فرآوری شده در شربت آب و شکر هستند، می توانند جایگزین مناسبی برای میوه تازه باشند.
یکی از مزایای کمپوت ها این است که می توان میوه های مختلف را در فصل هایی که این میوه ها یافت نمی شوند، استفاده کرد. به علاوه باکتری های مختلف به دلیل حرارتی که میوه ها در هنگام تولید کمپوت می بینند، از بین رفته و می توان آن ها را تا ماه ها بدون نگرانی از فسادشان نگه داری کرد. شربت موجود در کمپوت و همین طور بسته بندی آن باعث دوام این محصولات شده و بر خلاف برخی کنسروها، کمپوت قبل از مصرف نیازی به جوشاندن ندارد.
نکات مهم برای استفاده از کنسروها
امروزه انواع مختلفی از کنسروهای غذایی و کمپوت ها در بازار عرضه می شوند که به راحتی در دسترس خانواده ها قرار دارد. به علاوه قیمت انواع کنسرو و کمپوت در مقایسه با سایر کالاهای موجود در سبد خرید خانواده مقرون به صرفه بوده و برای خریدشان، فشار زیادی به خانواده ها وارد نمی شود. این محصولات غذایی آماده به مصرف که به منظور رفاه حال شهروندان تولید و عرضه می شوند، می توانند تا حد زیادی باعث صرفه جویی در زمان افراد شوند. اگرچه مصرف انواع کنسرو و کمپوت آسان و سریع می باشد ولی بهتر است قبل از استفاده از این محصولات نکاتی را مد نظر قرار داد که برخی از آن ها به شرح زیر است:
- در هنگام خرید کنسروها توجه کنید که قوطی آن متورم و یا زنگ شده نباشد، زیرا این علامت نشاندهنده فساد ماده غذایی و بیماری زایی آن می باشد.
- بعد از بازکردن درب قوطی، بهتر است محتویات آن را درون ظرف های شیشه ای بریزید تا از واکنش های مخرب مواد غذایی با جداره فلزی قوطی جلوگیری شود.
- برای گرم کردن کنسروهای مواد غذایی از قرار دادن آن روی شعله مستقیم خودداری کنید زیرا این کار باعث وارد شدن ذرات فلز قوطی به محتویات آن می شود.
- از خرید کنسروهایی که قوطی آن سوراخ شده و مواد غذایی از آن بیرون زده خودداری کنید، زیرا مواد خوراکی درون آن در اثر تماس با هوا فاسد و سمی شده اند.
