درراستای تشویق مردم به مراقبت از قلب و عروق و پیشگیری از آسیب به سلامت ارگان های اصلی بدن کمپین شهروند سالم پایه ریزی شد، مهمترین توصیه تغذیه ای به شهروندان پرهیز از مصرف نمک در برنامه غذایی شان است که تاثیرات مفیدی بر عملکرد قلب آن ها خواهد گذاشت.
اگر این روزها سری به سطح شهر بزنید، حتما با بیلبوردهای کوچک و بزرگ فراوانی که پیامهای سلامتی مختلفی برای کاهش مصرف نمک، کاهش مصرف شکر، آهسته غذا خوردن یا دوری از مصرف غذاهای چرب و سرخکردنی روی آنها درج شده است، مواجه خواهید شد. کمپین شهروند سالم، چند روزی است که از سوی شهرداری و با هدف کاهش ابتلا به بیماریهای قلبی، فشار خون بالا، اضافهوزن و سکتههای ناگهانی قلبی و مغزی به راه افتاده است. یکی از بیشترین تاکیدهای این پوسترها،تاکید بر کاهش مصرف مستقیم و غیر مستقیم نمک است.
بد نیست بدانید که استاندارد مصرف نمک در جهان، حدود ۵ گرم برای هر نفر در طول روز است که متاسفانه این رقم در ایران به حدود ۱۱ گرم برای هر نفر رسیده است. از آنجایی که ما حدود ۳ گرم از نمک دریافتی روزانه خود را از طریق مصرف نانهای سنتی دریافت میکنیم و تا بهبود شرایط این نانها، کاری برای کاهش این ۳ گرم از دستمان برنمیآید، اما راههای خانگی سادهای وجود دارند که ما بتوانیم با کمک آنها،مصرف نمک را تاحد امکان در برنامه غذاییمان کم کنیم. راههایی مانند: حذف نمکدان از میز غذا. افزودن نمک به غذا در ۱۰ دقیقه پایانی پخت (هرچه نمک را زودتر در غذای خود بریزید، شوری آن از بین میرود اما سدیم نمک در غذا باقی میماند). حذف نمک از کنار ظرف میوه. جایگزین کردن گلپر بهعنوان یک طعم شور طبیعی برای طعمدار کردن میوههایی مانند خیار،پرتقال، کیوی یا آلو به جای نمک. مخلوط کردن نمک موجود در نمکدان با آرد برنج، نشاسته، آرد ذرت و هر پودر سفیدی برای آن گروه از اعضای خانواده که عادت به استفاده از نمکدان، حتی در کنار غذاهای شور دارند. مصرف دوغ کمنمک. به حداقل رساندن مصرف غذاها و گوشتهای فرآوریشده مانند انواع سوسیس، کالباس، ناگت، همبرگر، کنسروها و تنهای ماهی.
مصرف آبمیوههای طبیعی و بدون نمک همراه با غذاهای آماده یا غذاهای رستورانی. مصرف حداقل ۵ تا ۷ وعده میوه و سبزی خام، تازه و سالم در طول روز. طعمدار کردن غذاهای گوشتی با رب انار، رب نارنج، رب آلو، آبلیمو، آبغوره یا آب نارنج بهجای نمک. قرار دادن گوجهفرنگی یا خیار بدون نمک در غذاهای نانی برای کاهش دریافت نمک.
جایگزین کردن گوجهفرنگی، خیار، کاهو و سبزی با خیارشور. مصرف زیتونهای کمنمک یا بدون نمک به جای زیتونهای شور. شاید برایتان جالب باشد که بدانید این معضل بالا بودن سرانه مصرف نمک در برخی کشورهای صنعتی دنیا هم مانند ایران وجود دارد. مثلا نُهدهم آمریکاییها بیشتر از حد توصیهشده سدیم مصرف میکنندکه بخش عمدهای از آن را استفاده از نمک در رژیم غذایی روزانهشان تشکیل میدهد. همانطور که احتمالا میدانید، مصرف بیش از حد نمک به فشار خون بالا و افزایش خطر ابتلا به بیماریهای قلبی-عروقی از جمله حمله قلبی و سکته مغزی منجر میشود. مرکز پیشگیری و کنترل بیماریها (CDC) با توجه به همین نکات، گزارشی منتشر کرده استکه آمار نگرانکنندهای را نشان میدهد. براساس این گزارش، مصرف سدیمِ بیش از ۹۰ درصد از کودکان و ۸۹ درصد از بزرگسالان آمریکایی، صرف نظر از سن و جنس و نژاد و ابتلا به فشار خون بالا، بیشتر از حد توصیهشده است. این مرکز با توجه به همین آمار، دستورالعمل غذایی ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۰ را برای آمریکاییها بهگونهای تنظیم کرده است که افراد بالای ۱۴ سال نباید روزانه بیشتر از ۲۳۰۰ میلیگرم سدیم (یک قاشق چایخوری نمک) مصرف کنند.
این دستورالعمل برای افراد زیر ۱۴ سال، میزانی کمتر از ۲۳۰۰ میلیگرم سدیم در روز را پیشبینی کرده است. در حالی که یکی از راههای کاهش مصرف سدیم، حذف نمکدان از سفره یا میز غذا است، اما بیشترین مصرف سدیم آمریکاییها را غذاهای فرآوریشده، بستهبندیشده و غذاهای رستورانی تشکیل میدهد. دکتر تام فرایدن، رییس CDC، با توجه به همین نکته میگوید: «کاهش سدیم در غذاهای فرآوریشده و غذاهای رستورانی، گستره انتخاب بیشتری به مصرفکنندگان میدهد و میتواند جان آنها را نجات دهد».