آزمایش های بسیار مهم دوران بارداری
در مطلب زیر در مورد آزمایش های بسیار مهم غربالگری در دوران بارداری صحبت شده است این آزمایش ها بطور اجباری باید در دوران بارداری صورت گیرد تا از سلامت جنین مطمئن شوند.
با آزمایش‌هاى باردارى، گیج شده‌اید؟ در اینجا با یک مقایسه ساده به بررسى متداول‌ترین آزمایشات باردارى که به شما در تشخیص بیمارى‌هاى مادرزادى، ژنتیکى و کروموزومى در جنین، کمک مى‌کنند، مى‌پردازیم. شما ویتامین‌هاى روزانه‌تان را دریافت مى‌کنید و مقدار زیادى میوه و سبزى تازه مى‌خورید، و هشت ساعت خواب شبانه هم دارید. پس هر کارى لازم است انجام مى‌دهید تا سلامتى باردارى و کودکتان را تضمین کنید. یکى از این کارها، انجام آزمایش‌هایى است
که پزشکان براى اطمینان یافتن از رشد صحیح جنین، تجویز مى‌کنند. شاید آزمایش‌هاى تجویز شده، شبیه به یکدیگر باشند، اما تفاوت‌هایى نیز دارند.اگر کودکتان به بیمارى‌هایى مانند مشکلات قلبى مادرزادى، ناهنجارى‌هاى کروموزومى مانند سندروم داون، و اختلالات کانال نخاعى مانند شکاف ستون فقرات مبتلا باشد، بسته به نوع آزمایش از وجود آنها با خبر مى‌شوید. آزمایشات غربالگرى شامل اندازه‌گیرى ضخامت مایع پشت گردن (NT)، آزمایش خون چهارگانه(Quad) و آزمایش خون NIPT مى‌باشد.
این آزمایشات هیچ نوع خطرى براى مادر و فرزند ندارند و شایع‌ترین اختلالات تولدى را تشخیص مى‌دهند. آزمایشات تشخیصى شامل نمونه‌گیرى از جفت (CVS) و آمنیوسنتز است. این آزمایشات نیز از آزمایشات غربالگرى دقیق‌تر هستند و اختلالات ناشى از ناهنجارى‌هاى ژنتیکى و کروموزومى را نمایان مى‌کنند، با این تفاوت که ممکن است کمى خطر سقط را به همراه داشته باشند. انجام تمامى آزمایشاتى که پزشکان به شما توصیه مى‌کنند، اختیارى است و تجویز آنها،
به سن شما (که معمولاً در ٣۵ سالگى به بالا تجویز مى‌شوند)، پیشینه سلامتی‌تان (به عنوان مثال اگر مشخص شده است که حامل ژن‌هاى معیوب هستید)، سن بارداری، استطاعت مالى، و عوامل دیگر بستگی دارد. در اینجا این پنج آزمایش را به شما معرفی مى‌کنیم. اندازه‌گیرى ضخامت مایع پشت گردن (غربالگرى NT) این آزمایش با استفاده
از سونوگرافى انجام مى‌شود و میزان ضخامت مایع در پشت گردن جنین را اندازه مى‌گیرد، تا احتمال وجود سندروم داون یا دیگر بیمارى‌هاى کروموزومى را بررسى کند. قلب جنین نیز در این آزمایش بررسى مى‌شود. این آزمایش باید در سه ماهه اول یعنى بین هفته‌هاى ١١ تا ١٣ انجام شود، زیرا با افزایش سن جنین، اندازه‌گیرى ضخامت پشت گردن مشکل مى‌شود. این آزمایش یکى از بخش‌هاى چکاپ سه ماهگى است و براى همه زنان باردار انجام مى‌شود. در این آزمایش،
علاوه بر غربالگرى بیمارى‌ها، سن باردارى نیز به طور دقیق مشخص مى‌شود و رشد جنین مورد بررسى قرار مى‌گیرد. از آنجایى که این آزمایش جاى خطاى زیادى دارد، معمولاً آزمایش خون نیز به همراه آن تجویز مى‌شود. آزمایش خون چهارگانه در سه ماهه دوم (Quad) AFp، UE، hCG و هورمون inhibin A چهار ماده‌اى هستند که وجود میزان مشخصى از آنها در خون شما، ابتلاى نوزاد به سندروم داون، اختلالات کانال نخاعى، و دیگر ناهنجارى‌هاى کروموزومى را نشان مى‌دهد.
به همین خاطر این آزمایش، چهارگانه نام گرفته است. این آزمایش کاملاً بى خطر است و در سه ماهه دوم باردارى، یعنى بین هفته ١۴ تا ٢٢ انجام مى‌شود. این آزمایش بسیار ساده است و نسبت به آزمایش اندازه‌گیرى ضخامت پشت گردن جنین، دقت کمترى دارد و معمولاً به مادرانى که آزمایش سه ماهه اول را از دست داده‌اند، توصیه مى‌شود. نتیجه این آزمایش نشان مى‌دهد که آیا نیازى به آمنیوسنتز هست یا نه. آزمایش خون NIPT این آزمایش کاملاً بى خطر است
و نسبت به آزمایش چهارگانه دقت بیشترى دارد. در این آزمایش، سرم خون مادر مورد بررسى قرار مى‌گیرد، و احتمال وجود سندروم داون و دیگر اختلالات ژنتیکى و ناهنجارى‌هاى کروموزومى بررسى مى‌شود اما اختلالات کانال نخاعى قابل تشخیص نیست. معمولاً در باردارى‌هایى با سن کمتر از ١٣ هفته، به همراه این آزمایش، سونوگرافى نیز تجویز مى‌شود. اگر نتیجه آزمایش وجود مشکلى را نشان دهد، پزشک آزمایشات دقیق‌ترى مانند آمنیوسنتز و CVS را انجام مى‌دهد.
این آزمایش پس از ٩ هفتگى، در هر زمان از باردارى قابل انجام است. امروزه این آزمایش فقط براى زنان ٣۵ سال به بالا انجام مى‌شود و به توصیه انجمن متخصصان زنان و زایمان آمریکا، بهتر است براى زنانى که چندقلو باردار هستند انجام نشود. با آزمایش NIPT، تا ٩٩درصد ابتلا به سندروم داون قابل تشخیص است و این آزمایش دقیق‌ترین آزمایش در زمینه ناهنجارى‌هاى کروموزومى است. مى‌توانید این آزمایش را زودتر از هر آزمایش دیگرى در باردارى انجام دهید
و از سلامت جنین اطمینان حاصل نمایید. آزمایش CVS یا نمونه گیرى از جفت این آزمایش تشخیصى است. یعنى اگر در آزمایشات غربالگرى مشکلى مشاهده شد، انجام مى‌شود. در آزمایش CVS، از طریق شکم یا واژن، نمونه کوچکى از سلول‌هاى جفت گرفته مى‌شود و به کمک سونوگرافى، وجود ناهنجارى‌هاى کروموزومى و ژنتیکى بررسى مى‌شود. البته باز هم اختلالات کانال نخاعى در این آزمایش قابل تشخیص نیستند. از آنجایى که این آزمایش با ورود سوزن به داخل بدن صورت مى‌گیرد،
ممکن است خطر سقط را به همراه داشته باشد. این آزمایش در سه ماهه اول باردارى و معمولاً بین هفته ١١ تا ١٣ انجام مى‌شود. معمولاً این آزمایش براى افرادى تجویز مى‌شود که جواب آزمایش غربالگرى NT آنها مثبت است، و نمى‌خواهند تا سه ماهه دوم که آزمایش آمنیوسنتز انجام مى‌شود، صبر کنند. آزمایش آمنیوسنتز این آزمایش نیز مانند CVS تشخیصى است با این تفاوت که جامع‌تر است. در این آزمایش با استفاده از سوزن، مقدار کمى از مایع آمنیوتیک
جنین که اطراف او را در کیسه آب پوشانده است، جمع آورى مى‌کنند، تا از طریق سلول‌هاى جنینى موجود در آن، انواع اختلالات کروموزومى و ژنتیکى را بررسى کنند. تشخیص سندروم داون تا ٩٩ درصد، از طریق این آزمایش امکان پذیر است و وجود حدود چند صد نوع بیمارى ژنتیکى نیز تا ٩٠ درصد با این آزمایش مشخص مى‌شوند.
حتى بیمارى‌هایى مانند مشکلات خونى و اختلالات کانال نخاعى نیز به کمک این آزمایش قابل تشخیص هستند. البته ناهنجاری‌هایى مانند لب‌شکرى بودن قابل تشخیص نیست. این آزمایش نیز مانند CVS احتمال خیلى پایین خطر سقط را به همراه دارد. معمولاً بین هفته‌هاى ١۶ تا ٢٠ مى‌توان این آزمایش را انجام داد. به طور معمول آزمایش آمنیوسنتز براى افرادى تجویز مى‌شود که بالاى ٣۵ سال سن دارند و جواب آزمایشات غربالگریشان مثبت بوده است.
