نحوه تامین ویتامین دی در کودکان
ویتامین دی یکی از ویتامین های مورد نیاز کودکان برای رشد استخوان می باشد در این مطلب می خواهیم منابع دریافت ویتامین D و نوع دریافت آن را بیان می کنیم همراه ما باشید با نحوه تامین ویتامین دی در کودکان در ادامه مطلب .
راه های دریافت ویتامین D :
۱- از طریق تابیدن اشعه آفتاب( اشعه ماوراء بنفش) به پوست بدن:
در پوست انسان ماده ای به نام دهیدروکلسترول وجود دارد که پیش ساز ویتامین D است و در اثر تابیدن اشعه آفتاب به پوست، مراحلی را در بدن طی کرده و سرانجام در کلیه، به ویتامین D فعال تبدیل می شود.
۲- از طریق غذا:
موادغذایی حاوی ویتامین D شامل: کره، روغن کبد ماهی، زرده تخم مرغ ، خامه ، جگر، شیرهای غنی شده با ویتامین D، سرلاک و شیرخشک هستند.
۳- می توان ویتامین D را به صورت سنتیتک ( یعنی مصنوعی یا ساختگی) نیز به بدن رساند.
غذای شیرخواران ممکن است حاوی مقادیر بسیار کمی ویتامین D باشد. شیرگاو حاوی IU40(واحد بین المللی) و سبزیجات و میوه جات حاوی مقادیر بسیار ناچیز ویتامین D هستند. زرده تخم مرغ حاوی ۴۰۰-۱۲۰ واحد ویتامین D در هر گرم می باشد که منبع بسیار با ارزشی است. به اغلب شیر خشک ها ویتامین D را در حد معقولی اضافه کرده اند.
عوامل ایجاد کننده کمبود ویتامین D :
۱- قرار نگرفتن در معرض اشعه آفتاب ؛لازم به تذکر است که آفتاب باید مستقیم به پوست بتابد و اشعه ای که از پشت پنجره بتابد، فاقد اشعه ماورای بنفش است.
۲- عدم استفاده از غذاهای حاوی ویتامین D مثل تخم مرغ
۳- رشد بسیار سریع کودک. برای مثال کودکان با وزن کم هنگام تولد ( کمتر از ۲۵۰۰ گرم) که پس از تولد رشد سریعی دارند و همچنین کودکان در دوران بلوغ که رشدشان بسیار سریع می شود، اگر ویتامین D را به مقدار کافی دریافت نکنند، ممکن است دچار کمبود این ویتامین شوند.
۴. کودکانی که دارای بیماری های خاصی هستند، ممکن است به علت عدم جذب ویتامین D دچار کمبود این ویتامین شوند. به عنوان مثال در انواع بیماری هایی که با سوء جذب چربی همراه هستند.
همچنین داروهای ضد تشنج که در انواع صرع یا در تشنج های دیگر مصرف می شوند، مثل فنوباربیتال یا فنی توئین نیز به علت مداخله در متابولیسم ویتامین D، بیمار را در معرض کمبود این ویتامین قرار می دهد.
اثرات کمبود ویتامینD در بدن:
در اثر کمبود ویتامین D در بدن، بیماری نرمی استخوان( راشیتیسم یا Rickets) ایجاد می شود. وقتی در اثر کمبود ویتامین D، جذب کلسیم از روده ها متوقف شود، برای نگه داری سطح کلسیم خون در حد طبیعی، هورمونی به نام پاراتورمون از غده پاراتیروئید ترشح می شود. این هورمون، کلسیم را از استخوان ها برمی دارد و وارد خون می کند. از این رو سطح کلسیم خون در حد طبیعی باقی می ماند، اما فسفر که از طریق ادرار دفع می شود، در خون پایین می آید.
اثرات کمبود ویتامین D در بدن، چند ماه بعد ظاهر می شود. این علائم در کودکان شیرخواری که مادرانشان کمبود این ویتامین را دارند، در عرض ۲ ماه پس از تولد ظاهر می شود؛ اما در بقیه موارد در اواخر سال اول و در حین سال دوم زندگی، علائم مزبور بروز می کنند. در سایر دوران کودکی( به جز سن شروع بلوغ) کمبود این ویتامین نادر است.
علائم کمبود ویتامین D :
* جعبه ای شکل شدن سر
* پیشانی برجسته
* دیربسته شدن ملاج یا فونتانل ها
*دیردندان درآوردن
*پوسیدگی زودرس دندان ها
* ضخامت مچ دست
* بد شکل شدن لگن( این مسئله در دخترها، بعدها سبب تنگی لگن شده و به ناچار باید از طریق سزارین زایمان کنند)
*پرانتزی شدن ساق پاها، تمای له شکستگی در استخوان ها و نافرمی در ستون فقرات، ساق پاها و لگن که سبب کوتاهی قد می شود؛
* دیرنشستن
* دیر به راه افتادن
تشخیص این بیماری بر اساس علائم بالینی، تاریخچه مصرف ویتامین D، انجام رادیوگرافی و آزمایش خون از نظر بررسی سطح کلسیم، فسفر و آنزیم آلکالان فسفاتاز صورت می گیرد.
عوارض این بیماری علاوه بر موارد بالا شامل: ابتلا به عفونت های تنفسی، عفونت های روده ای و سل ریوی می باشد. هم چنین کم خونی ناشی از فقر آهن در این افراد شایع است.
پیشگیری از کمبود ویتامین D :
۱. تجویز ویتامین D با دوز روزانه ۴۰۰ واحد از راه خوراکی
۲. استفاده از زرده تخم مرغ بعد از سن ۷ ماهگی
۳. استفاده از آفتاب مستقیم که اگر روزانه به مدت ۱۰-۵ دقیقه به مناطق باز بدن مثل سر، صورت و دست ها از آرنج تا انگلشتان دست و زانو تا انگشتان پا بتابد، کافی است.
