غذای خیابانی ارزان اما بلای جان: به نظر شما بزرگترین مشکل سلامتی جامعه امروز ایران چیست ؟ چاقی و کم تحرکی ؟ فشار خون بالا و اختلالات قلبی – عروقی ؟ سرطان ؟ یا ترکیبی از اینها ؟ آمارها گویا نیستند و جواب دقیق را نمی شود به سادگی پیدا کرد , اما آنچه همه گزارش های بهداشتی در آن متفق القولند , تقدم پیشگری بر درمان است . آیا صرفنظر از واکسیناسیون و بعضی غربالگری ها , در پیشگیری از بروز مشکلات جدی و مزمن سلامتی هم موفق هستیم ؟ ارزیابی مقدار نمک غذاهای رستورانی , کنسروی , فست فود و حتی نان با ابزار نه چندان دقیق جوانه های چشایی نشان میدهد پاسخ این سوال حداقل ازدیدگاه کنترل فشار خون مثبت نیست , دلیلش هم روشن است , نمک به خوبی می تواند مشکل ماندگی و طعم بد مواد غذایی را بپوشاند , هر چه بگندد ,نمکش می زنند” را هم که همه شنیده ایم . به عبارت دیگر جای پای سود اقتصادی که در میان باشد , پیشگیری خود به خود به حاشیه می رود , آنچه می تواند در صحنه این جدال علم بهتر است یا ثروت , به کمک علم پیشگیری از بیماری های مزمن بیاید , آگاهی و البته اجرا به توصیه های سلامتی است
گرایش مردم به فست فودها
تا چندی پیش نگرانی اصلی از گرایش بیشتر مردم به مصرف فست فودها , محتوای کالری و نمک این غذاها بود , اما به تازگی با رواج غذاهای خیابانی مشکل افت زیاد کیفیت مواد اولیه و روش های نامناسب پخت هم اضافه شده است . غذاهای خیابانی پدیده جدیدی نیستند , سال هاست چرخ های فروش لبو , باقلا , لواشک و انواع خوراکی های دیگر را در خیابان می بینیم . آنچه در مورد غذای خیابانی تازگی دارد, اختصاص یک خیابان با غرفه ها و ماشین های فروشنده فست فود به تهیه و عرضه این غذاهاست که درایران سابقه چندانی ندارد . برای بسیاری ازما سرزدن به چنین خیابانی, غذا خریدن از یک غرفه کوچک با یک ماشین با دکوراسیون فانتزی و خوردن آن همراه با موزیک خیابانی تجربه هیجان انگیزی است . اما باید دید آیا چنین غذایی می تواند استانداردهای عرضه مواد غذایی مثل سالم بودن مواد اولیه , تایید سلامت و بهداشت فروشنده و تمیز بودن محل آشپزی را داشته باشد ؟
مضرات غذاهای خیابانی
اگر از استشمام بوی ماندگی مواد غذایی , رویت سوسک و موش در راسته غذاهای خیابانی و دود اگزوز ماشین ها و موتور سیکلت های عبوری بگذریم , دیدن دودی که از محل عرضه غذاهای خیابانی به آسمان می رود , کافی است که مشتری را به تامل بیشتری وادارد . سرخ کردن یکی از روش های محبوب آشپزی است و مقاومت در مقابل مزه دلچسب غذاهای سرخ شده کارساده ای نیست اما نکته اینجاست که هر روغنی برای سرخ کردن در دمای بالا مناسب نیست و روغن هایی که نقطه دود بالایی دارند , نسبتا گران قیمت هستند .حرارت دادن چند باره روغن های نباتی در دمای بالا ” آلدئید ” ایجاد میکند که سرطان زاست. علاوه بر این ترکیبات قهوه ای رنگی که در اثر سرخ شدن در اطراف گوشت با هر ماده غذایی دیگری می بینیم , حاوی “کریل آمید ” ها هستند که نقش آنها به ویژه در ایجاد سرطان روده بزرگ انگار ناپدیر است. یک گزارش علم میگیوید : خوردن یک استیک در هفته کافی است تا احتمال سرطان روده بزرگ را ۱۸ درصد بالا ببرد
شواهد علمی و مصرف غذاهای خیابانی
در مجموع می توان گفت آن قدر شواهد علمی وجود دارد که کسی مصرف غذاهای خیابانی را برای عموم مردم توصیه نکند.اما این سکه روی دیگری هم دارد , اشتغال و درآمد زایی قابل توجه این حرفه یا سرمایه اندک , در مقابل این استدلال , اگر به اثر استنشاق مداوم دود روغن بر سلامتی افرادی که در فضایی که با دود روغن اشباع شد, کار میکنند , نگاهی بیاندازیم ,شاید ریسک این حرفه در مقایسه با مشاغل خطرناک چندان هم قابل چشم پوشی نباشد . اختلالاتی مثل تنگس نفس و سرفه در بین کارگران فست فودها شایع تر است و سرخ کردن با روغن های نباتی درمقایسه با چربی حیوانی , اختلالات تنفسی بیشتری ایجاد میکند , احتمال بروز سرطان ریه در افرادی که مدام دود , روغن و غذای سرخ شده تنفس میکنند نیز چند برابر افراد عادی است . هرچه ساعات کار در چنین فضایی بیشتر باشد , خطر درگیر شدن با بیماریهای تنفسی هم بیشتر می شود . با این اوضاف باید دید کفه سود و زیان ترویج مصرف غذای خیابای به کدام طرف مایل می شود , افزایش احتمال بروز چاقی , فشار خون بالا , بیماری های قلبی , تنفسی و سرطان , با افزایش اشتغال و سود آوری برای صاحبان این حرفه ؟
